Νέα Ορλεάνη-Ελλάδα: το δόγμα των vouchers

Η αποτυχημένη απόπειρα της ελληνικής κυβέρνησης να προωθήσει την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης μέσω θεσμών όπως τα vouchers δεν αποτελεί απόφαση της στιγμής. Εντάσσεται σε ένα καλά οργανωμένο σχέδιο που εφαρμόζεται διεθνώς όταν ο πληθυσμός μιας χώρας βρίσκεται αντιμέτωπος με πανδημίες, χρεοκοπίες και ακραία φυσικά φαινόμενα.

«Ο τυφώνας Κατρίνα ήταν ό,τι καλύτερο έχει συμβεί στο εκπαιδευτικό σύστημα της Νέας Ορλεάνης»

Αρνε Ντάνκαν, πρώην υπουργός Παιδείας των ΗΠΑ

Στις 5 Δεκεμβρίου του 2005, λίγους μήνες μετά το πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα από τη Νέα Ορλεάνη, ο οικονομολόγος Μίλτον Φρίντμαν έγραψε στη Wall Street Journal ένα κείμενο με τίτλο «Η υπόσχεση των vouchers». Ηταν το κύκνειο άσμα του ανθρώπου που απέκτησε τον τίτλο του «πατέρα του νεοφιλελευθερισμού» μετά τη συνεργασία του με τον δικτάτορα Πινοσέτ το 1973. Στο κείμενο (το οποίο ενέπνευσε τη Ναόμι Κλάιν να γράψει το «Δόγμα του Σοκ») εξηγούσε ότι καθώς «σχεδόν όλα τα σχολεία της Νέας Ορλεάνης έχουν καταστραφεί… είναι μια μοναδική ευκαιρία να αναμορφώσουμε δραστικά το σύστημα εκπαίδευσης». H εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που πρότεινε ήταν φυσικά η παροχή voucher στους μαθητές, οι οποίοι θα μπορούσαν να επιλέξουν οποιοδήποτε ιδιωτικό σχολείο επιθυμούσαν.

Ο Φρίντμαν, βέβαια, είχε έρθει δεύτερος και καταϊδρωμένος. Μόλις 15 ημέρες μετά την καταστροφή της Νέας Ορλεάνης, η Ρεπουμπλικανική Επιτροπή Μελετών (RSC), μια πανίσχυρη ομάδα μελών του Κογκρέσου, είχε καταθέσει πακέτο περίπου 30 προτάσεων για το άνοιγμα της οικονομίας της Νέας Ορλεάνης στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των vouchers. Επικεφαλής της επιτροπής ήταν ο Μάικ Πενς, σημερινός αντιπρόεδρος των ΗΠΑ.

Το πρόγραμμα των vouchers συνοδεύτηκε από την ενίσχυση των περίφημων charter schools, ιδιωτικών σχολείων που χρηματοδοτούνται από το κράτος χωρίς να υπόκεινται σε δημόσιο έλεγχο και τα οποία εισήγαγε στο εκπαιδευτικό σύστημα ο Μπιλ Κλίντον. Ετσι, μέσα σε έναν χρόνο η Νέα Ορλεάνη βρέθηκε με ένα από τα πιο ιδιωτικοποιημένα συστήματα εκπαίδευσης στον κόσμο.

Από τα 123 δημόσια σχολεία που διέθετε πριν από τον τυφώνα, επιβίωσαν μόνο τέσσερα, με αποτέλεσμα να απολυθούν περίπου 4.700 δάσκαλοι και καθηγητές. Ελάχιστοι από αυτούς προσελήφθησαν από ιδιωτικά σχολεία, με αισθητά χαμηλότερους μισθούς και αφού αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από τα συνδικάτα στα οποία συμμετείχαν. Αρκετά από τα ιδιωτικά σχολεία που άνοιξαν το 2006 στη Νέα Ορλεάνη δεν είχαν βιβλία και θρανία, συχνά διέθεταν περισσότερους φύλακες απ’ ό,τι καθηγητές, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις αρνούνταν να δεχτούν φτωχούς μαθητές ή παιδιά με αναπηρίες, τα οποία υποτίθεται ότι θα χαλούσαν την εικόνα και τις γενικές επιδόσεις του σχολείου.

Τα αποτελέσματα ήταν καταστροφικά. Πρόσφατη έρευνα, που παρουσίασε το δημόσιο ραδιόφωνο NPR των ΗΠΑ, αποδείκνυε ότι οι μαθητές που ακολούθησαν το σύστημα των vouchers σημείωσαν σημαντική μείωση στις επιδόσεις τους.

Το μοντέλο της Νέας Ορλεάνης εφαρμόστηκε και στην Αϊτή ύστερα από τον καταστροφικό σεισμό του 2010, που άφησε πίσω του 300.000 νεκρούς, εκατομμύρια άστεγους και επιδημία χολέρας. Διεθνείς οργανισμοί μοιράστηκαν τους υπό ιδιωτικοποίηση τομείς της οικονομίας, όπως οι αρχηγοί της μαφίας μοίραζαν τα καζίνα και τους οίκους ανοχής της προεπαναστατικής Κούβας στην ταινία «Ο Νονός». Η Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (IDB) ανέλαβε την εκπαίδευση και τα δίκτυα ύδρευσης, η Αμερικανική Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID) τη βιομηχανική παραγωγή, η Παγκόσμια Τράπεζα τις τηλεπικοινωνίες κ.ο.κ. Οπως προκύπτει από τηλεγραφήματα του Wikileaks, τη γενική εποπτεία των ιδιωτικοποιήσεων είχε η αμερικανική πρεσβεία στο Πορτ-ο-Πρενς, η οποία λειτουργούσε με όρους «Πιουριφόι» - του πανίσχυρου Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα της δεκαετίας του 1950.

H IDB παρουσίασε σχέδιο πλήρους ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης μέσω vouchers, το οποίο θα στοίχιζε στο κράτος 700 εκατ. δολάρια τον χρόνο, δηλαδή επτά φορές περισσότερο από τα 100 εκατ. δολάρια που έδινε για τη δημόσια εκπαίδευση. Στην ερώτηση μάλιστα «πού θα βρίσκονταν αυτά τα χρήματα» ο εκπρόσωπος της IDB στην Αϊτή, Αγκουστίν Αγκέρε, εξηγούσε ότι θα βρεθούν «πολλοί ηθοποιοί του Χόλιγουντ που θα θελήσουν να συνεισφέρουν»!

Το δόγμα του σοκ και η ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης μέσω vouchers επανήλθε αρκετές φορές στις ΗΠΑ με αφορμή κάποια φυσική ή οικονομική καταστροφή. Τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ήταν το Ντιτρόιτ μετά τη χρεοκοπία του 2013 αλλά και το Πουέρτο Ρίκο ύστερα από το πέρασμα του τυφώνα Μαρία το 2017. Στη δεύτερη περίπτωση ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε τη μετατροπή 800 δημόσιων σχολείων σε charter schools.

Στις ΗΠΑ βέβαια τα vouchers δεν εξυπηρετούν απλώς τον πλουτισμό ορισμένων επιχειρηματιών αλλά και πολιτικές σκοπιμότητες. Αρκετές πολιτείες επιχειρούν να ενισχύσουν τα θρησκευτικά σχολεία, τα οποία βάσει του αμερικανικού συντάγματος απαγορεύεται να χρηματοδοτούνται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Με το πρόσχημα όμως ότι τα λεφτά δεν τα προσφέρει απευθείας το κράτος αλλά οι ίδιοι οι πολίτες, αρκετοί κυβερνήτες ενισχύουν από το «παράθυρο» σχολεία που αρνούνται να διδάξουν ακόμη και τη θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου. Τα χρήματα των Αμερικανών φορολογουμένων, δηλαδή, καταλήγουν μέσω vouchers στους «μεντρεσέδες» του χριστιανισμού, όπου διδάσκονται ορισμένες από τις πιο σκοταδιστικές θεωρίες που έχει γνωρίσει η Αμερική τους τελευταίους αιώνες.

Προφανώς ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα μπορούσε να χάσει τη μοναδική ευκαιρία που του προσφέρει το σοκ της πανδημίας του κορονοϊού για να μεταφέρει χρήματα των δημόσιων σχολείων σε vouchers και charter schools. Ενα μεγάλο τμήμα (ίσως το μεγαλύτερο) από τα 30,7 δισεκατομμύρια δολάρια της έκτακτης ενίσχυσης για την εκπαίδευση θα καταλήξουν στον ιδιωτικό τομέα.

Κανένας φυσικά δεν θα περίμενε κάτι διαφορετικό από τον άνθρωπο που έστειλε στο twitter την ακατάληπτη λέξη «covfefe», όπως μεταφράζεται δηλαδή το «σκοιλ ελικικού» στη διεθνή γλώσσα της αριστείας και του καπιταλισμού.

ΠΗΓΗ: efsyn.gr

Η ιστορική άγνοια αποτελεί λίπασμα για την πολιτική αφασία. Ο φασισμός γίνεται «ελκυστικός» έτσι: Πατώντας πάντα στο έδαφος της αφασίας και της άγνοιας.

Το κράτος μας με τους θύλακες της αέναης και μηδέποτε συντελούμενης «αποχουντοποίησης», συμπεριλαμβανομένης μερίδας της «τέταρτης εξουσίας» που υπηρετεί τον βούρκο, έχει κάθε λόγο να καλλιεργεί την αφασία και την άγνοια, ώστε έτσι να κρατά πάντα ζεστό τον κόρφο που επωάζει τα «φίδια» του.

Πάνω σε αυτό το έδαφος, της καλλιεργούμενης άγνοιας και της αφασίας, της ιστορικής παραχάραξης και της μαζικού τύπου πολιτικής λοβοτομής, αναπτύσσονται οι γνωστές θεωρίες για το «πόσο καλύτερα ήταν τα πράγματα επί χούντας»…

Η μαύρη επέτειος αποτελεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να θυμηθούμε την αλήθεια.

Και η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει χούντα – στην Ελλάδα και οπουδήποτε στον κόσμο – που να μην είναι κυλισμένη στο αίμα της τρομοκρατίας, των δολοφονιών, στην αγριότητα των ανά τον κόσμο «ΕΑΤ – ΕΣΑ», στην ταξική βαρβαρότητα και στο βούρκο της διαφθοράς.

Οσον αφορά στο ζήτημα της διαφθοράς (*), της βρωμιάς και της δυσωδίας, με τους «ημέτερους» συνταγματάρχες είχαμε εκείνη ακριβώς τη διαφθορά και εκείνη την «τιμιότητα» που άρμοζε στη γελοιότητά τους:

Ήταν τόσο γελοίοι όσο και οι κομπίνες τους στην υπόθεση με τα «κρέατα του Μπαλόπουλου». Ήταν τόσο αντιφαυλοκράτες όσο και οι «τακτοποιήσεις» των γαμπρών του Παττακού, των αδερφών του Παπαδόπουλου και των ίδιων των πραξικοπηματιών που «νομοθέτησαν» τον… διπλασιασμό των μισθών τους

Σημειώστε: Μια από τις πρώτες πράξεις των χουνταίων ήταν να δώσουν αυξήσεις στον… εαυτό τους. Με τον Αναγκαστικό Νόμο 5/1967, οι «Παπαδόπουλοι» φρόντισαν να υπερδιπλασιάσουν τον μισθό του πρωθυπουργού από τις 23.600 στις 45.000 δραχμές και των υπουργών και υφυπουργών από τις 22.400 στις 35.000 δραχμές. Αυτοί ήταν που κατέβασαν τα τανκς για να σώσουν την Ελλάδα από την «φαυλοκρατία»…

Ήταν τόσο «τίμιοι» και αντικομφορμιστές όσο και οι τρεις βίλες του Παπαδόπουλου: Μια στο Ψυχικό, μία την Πάρνηθα και μια Τρίτη το Λαγονήσι (η τελευταία ήταν προσφορά του Ωνάση).

Ήταν τόσο «πατριώτες» που – εκτός του μέγιστου εγκλήματος κατά της Κύπρου – το βοούν και οι ληστρικές συμβάσεις με «Litton», «Μακντόναλντ», «Τομ Πάππας» και «Ζήμενς» – πάντα η… «Ζήμενς».

Ήταν τόσο θεομπαίχτες που έφτασαν να βουτάνε λεφτά ακόμα και από το… παγκάρι! Γνωστή η ιστορία με την ανέγερση του «θαυματουργού» (καθότι… αόρατος) Ναού του Σωτήρως. Μόνο από εκεί, από έναν προϋπολογισμό ύψους 450 εκατομμυρίων, φαγώθηκαν τα 400…

***

Εντούτοις, στο σημερινό σημείωμα θα εστιάσουμε ειδικότερα σε ένα μόνο από τα «καλά» της δικτατορίας, όπως το διακινούν τα φασιστοειδή: Σ’ αυτό το τόσο γελοίο όσο και «προσφιλές» τροπάρι περί του δήθεν «οικονομικού θαύματος» της χούντας των συνταγματαρχών.

1ο) Το δημόσιο χρέος από 32 δισ. δραχμές το 1966 εκτινάχτηκε στα 87,5 δισεκατομμύρια δραχμές τον Ιανουάριο του 1973 ενώ το 1974 απογειώθηκε στα 114 δισ. δραχμές. Δηλαδή ήταν τέτοιο το έγκλημα που συντελέστηκε στην ελληνική οικονομία επί χούντας ώστε το δημόσιο χρέος υπερτριπλασιάστηκε! Το επίτευγμα της χούντας ήταν τέτοιο που δεν μπορούσε να κρυφτεί ούτε επί των ημερών της. Στο «Βήµα» της 20/10/1973, καταγράφεται ότι στην εξαετία της δικτατορίας το εξωτερικό χρέος αυξήθηκε όσο δεν είχε αυξηθεί από την γέννηση του ελληνικού κράτους το 1821! Σε έξι χρόνια οι χουντικοί έκαναν το χρέος 1,5 φορά µεγαλύτερο απ’ όσο είχε αυξηθεί σε διάστηµα 145 χρόνων!

2ο) Το εμπορικό έλλειμμα το 1973 έγινε τέσσερις και πέντε φορές μεγαλύτερο από αυτό του 1968. Παρά τη λογοκρισία που ασκείτο στον Τύπο, ήταν τέτοια η κατρακύλα που δεν κρυβόταν με τίποτα: «Η δεύτερη µεγάλη θυσία της ελληνικής οικονοµίας κατά την περίοδο αυτήν (έγραφε το «Βήμα» στο ίδιο άρθρο) υπήρξε η θεαµατική διόγκωση του εµπορικού ισοζυγίου. Το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου από 745 εκατ. δολάρια προβλέπεται ότι θα φτάσει τελικά το τέλος του 1973 τα 2.600 εκατ. δολάρια, δηλαδή περίπου θα τετραπλασιασθεί»…

3ο) Στην Ελλάδα, που 1961-71 είχε το χαμηλότερο ποσοστό πληθωρισμού μεταξύ όλων των χωρών του ΟΟΣΑ (2,2%), ο δείκτης καταναλωτικών τιμών αυξήθηκε κατά 15,3% από το 1972 έως το 1973 και κατά 37,8% από τον Απρίλη του 1973 μέχρι τον Απρίλη του επόμενου έτους, και μάλιστα σε τομείς όπως τα είδη πρώτης ανάγκης και η υγεία. Το 1973 το ποσοστό του πληθωρισμού είχε επιφέρει μειώσεις των πραγματικών μισθών κατά 4%. Με δυο λόγια επί χούντας οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι. Πράγμα που επίσης δεν κρυβόταν με τίποτα. Ο Τύπος έγραφε (στο ίδιο): «Ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της οικονοµίας περιορίστηκε. Τα συµπτώµατα κερδοσκοπίας εντάθηκαν. Έχει ήδη σηµειωθεί ένταση στην ανισοκατανοµή µε την αύξηση της µερίδας των κερδών έναντι της µερίδας των µισθών στο εθνικό εισόδηµα. Πρέπει να προστεθεί ότι η τελευταία πληθωριστική διαδικασία δεν έθιξε τα υπέρογκα κέρδη της περιόδου αυτής».

4ο) Το ποσοστό των δαπανών για την εκπαίδευση στο σύνολο των γενικών κρατικών δαπανών μειώθηκε από 11,6% σε 10%, όταν οι δαπάνες για την «άμυνα» και «δημόσια ασφάλεια» του αστυνομοκρατικού καθεστώτος μέσα σε μια πενταετία σχεδόν διπλασιάστηκαν.

5ο) Οι προσωπικές καταθέσεις μειώθηκαν ως αποτέλεσμα της οικονομικής δυσχέρειας των λαϊκών στρωμάτων από 34,2 δισεκατομμύρια δραχμές το 1972 σε 19,6 δισεκατομμύρια δραχμές το 1973.

6ο) Στον αγροτικό τομέα, όπου απασχολείτο το 44% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, αντί της πενταετούς πρόβλεψης του καθεστώτος για ανάπτυξη 5,2%, η αγροτική οικονομία αναπτύχθηκε κατά μόλις 1,8% στην περίοδο 1967 – 1974, σε αντίθεση με το 4,2% κατά την περίοδο 1963 – 1966. Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν από το 63% του συνόλου των εξαγωγών το 1968 στο 48% το 1972. Το αποτέλεσμα ήταν το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα να πέσει από το 55% στο 43% του μέσου κατά κεφαλήν εθνικού εισοδήματος.

7ο) Οι φόροι που επιβάρυναν τα λαϊκά στρώματα ανέρχονταν στο 91% επί του συνόλου των φορολογικών εσόδων του καθεστώτος τα οποία αυξάνονταν σταθερά: Τα φορολογικά έσοδα από 27,4% του ΑΕΠ το 1966, επί συνταγματαρχών και μέχρι το 1972 αυξήθηκαν στο 29,2%. Αυτά για τα λαϊκά στρώματα. Από την άλλη:

Οι φόροι επί των επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 10,9% την περίοδο 1972 – 73.

Η φορολογική «μεταρρύθμιση» του 1968 μετέφερε το φορολογικό φορτίο στους ώμους της εργατικής τάξης με τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλουτοκράτες να απολαμβάνουν μεγαλύτερα φορολογικά προνόμια. Συνέπεια: Οι φοροαπαλλαγές 464 μεγάλων επιχειρήσεων το 1971 ήταν κατά τρεις φορές υψηλότερες από τους φόρους που οι ίδιες εταιρείες είχαν καταβάλει!

Τα φορολογικά έσοδα από τις ναυτιλιακές εταιρείες μειώθηκαν από 109 εκατομμύρια δραχμές το 1968 σε 29 εκατομμύρια το 1972 (μείωση 73%!), περίοδος κατά την οποία ο ελληνικός στόλος αυξήθηκε κατά 16,7 εκατομμύρια τόνους.

8ο) Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά οχτώ φορές, μεταξύ του 1967 και 1972. Το ισοζύγιο πληρωμών από μέσο πλεόνασμα 14,6 εκατ. δολαρίων την περίοδο 1960 – 66, εμφάνισε μέσο έλλειμμα την περίοδο 1967-73 ύψους 117 εκατομμυρίων δολαρίων.

9ο) Οσο για την «ανάπτυξη» που σημειώθηκε επί συνταγματαρχών, το άρθρο του οικονομολόγου Αδαμάντιου Πεπελάση στις 2/8/1974, είναι αποκαλυπτικό και για το χαρακτήρα της «ανάπτυξης» και για το ξεπούληµα της Ελλάδας στο ξένο κεφάλαιο. Γράφει:

«Η ανάπτυξη της επταετίας είχε αντιλαϊκό χαρακτήρα. Η µεγάλη µάζα δηλαδή επωµίσθηκε το βάρος της ανάπτυξης, καρπώθηκε τα λιγότερα ωφελήµατα κι έφερε το κόστος των διάφορων αντιφατικών και συγκυριακών µέτρων για την προσπάθεια επαναφοράς της οικονοµίας σε σχετική σταθερότητα και ισορροπία. Ιδιαίτερα τα µέτρα των τελευταίων 12 µηνών ήταν εξοντωτικά για τα µικρά εισοδήµατα. Η άνοδος των τιµών κατά 40%-45% το 1973 (και κατά 9% για το πρώτο εξάµηνο του 1974) υπερκάλυψε την αύξηση των αστικών εισοδηµάτων ενώ το αγροτικό εισόδηµα άρχισε να συρρικνώνεται σηµαντικά. Οι ξένες παραγωγικές επενδύσεις µειώνονται εντυπωσιακά. Ενώ στην περίοδο 1965-66 εισάγονται 200 εκατ. δολάρια για παραγωγικές επενδύσεις, σ’ όλη την επταετία 1967-1973 εισάγεται πραγµατικά το µισό περίπου της προηγούµενης επταετίας. Τα άλλα ξένα κεφάλαια που εισέρρευσαν ήταν ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ – αγορά γης, οικοπέδων και παρόµοια».

***

Από τη μια, λοιπόν, χούντα σήμαινε φορολογικά και κάθε λογής προνόμια σε ντόπια και ξένα μονοπώλια, χαριστικές πράξεις στους φιλικά προσκείμενους στη χούντα Ωνάσηδες και Τομ Πάπες, φτηνό και φιμωμένο εργατικό δυναμικό, απαλλαγές από δασμούς και πακτωλός επιχορηγήσεων («νόμοι» 89/1967 και 378/1968) σε εργολάβους, βιομήχανους, μεγαλεμπόρους, μεγαλοξενοδόχους, επιβολή 300 ειδικών μέτρων παροχής πλήρους ελευθερίας στο εγχώριο και ξένο κεφάλαιο να κερδοσποπεί χωρίς κανέναν έλεγχο.

Από την άλλη «ξεχαρβάλωμα» όλων των οικονομικών δεικτών, αποσάθρωση της εγχώριας παραγωγής, βάρη στο λαό και μια πλασματική «ανάπτυξη» που πίσω της έκρυβε αθρόες εισαγωγές, επιμήκυνση πιστώσεων και τεχνητή κυκλοφορία χρήματος, που προέκυπτε από αναγκαστικό δανεισμό κι άλλες τέτοιες υψηλού επιπέδου δημοσιονομικές αλχημείες.

Αυτό ήταν το οικονομικό… «θαύμα» του καθεστώτος των συνταγματαρχών. Αυτά είναι και τα παραμύθια της Χαλιμάς από τους γεμπελίσκους επιγόνους τους και από τους «τακτοποιημένους» εκείνης της μαύρης για τον τόπο περιόδου.