Οι μύθοι δεν πεθαίνουν ΠΟΤΕ...
Η γυναίκα, η ηθοποιός, η ακτιβίστρια, η πολιτικός που έγινε μύθος πολύ πριν από τον θάνατο... Και το άστρο της διαπέρασε, ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας της.
Γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1920. Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού. Το 1965 παντρεύεται τον γαλλικής καταγωγής, αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν (Jules Dassin). Οι ταινίες που τη στιγμάτισαν και την καθιέρωσαν ως ηθοποιό ήταν το "Ποτέ την Κυριακή", το "Λεωφορείον ο Πόθος" και φυσικά η "Στέλλα". Συνεργάστηκε με στελέχη της αντιστασιακής οργάνωσης Π.Α.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου για την ίδρυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού το 1981-1989 και 1993-94. Καταβεβλημένη από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο αφήνει την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, στις6 Μαρτίου του 1994.
"... Βλέπουμε την αλληλουχία των αρχαίων πολιτισμών κομματιασμένη, το παρελθόν γκρεμισμένο και τις θαυμάσιες ιδιαιτερότητες ξεθωριασμένες. Η μνήμη μας απειλείται και η ψυχή μας ξεραίνεται, η δημιουργικότητα ασφυκτιά, το παρόν ξεριζώνεται. Όποιος δεν έχει παρελθόν δεν έχει παρόν, λέει μια αραβική παροιμία. Αυτό το παρελθόν πρέπει να αναδυθεί από τα μουσεία για να γίνει πηγή έμπνευσης και δημιουργίας, να γίνει όργανο και χαρά του λαού ..."
Μελίνα Μερκούρη, Μεξικό, 29 Ιουλίου 1982
Παγκόσμια Διάσκεψη της UNESCO για την Πολιτιστική Πολιτική
Η Μελίνα μπορούσε να οραματίζεται και ήξερε να πραγματοποιεί. Αγωνίστηκε σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν θέτοντας πολλές φορές σε κίνδυνο τη ζωή της. Όταν οι δικτάτορες της ακύρωσαν το ελληνικό διαβατήριο, αυτή δε δίστασε να αναφωνήσει: «Γεννήθηκα Ελληνίδα. Θα πεθάνω Ελληνίδα.» Ως υπουργός Πολιτισμού δημιούργησε τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Δική της έμπνευση ήταν, κι η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», του πρώτου και μοναδικού μέχρι στιγμής θεσμού που ενώνει πολιτιστικά τις χώρες της Ενωμένης Ευρώπης. Ωστόσο, το όνομα της ταυτίστηκε όσο τίποτα άλλο με τα Ελγίνεια Μάρμαρα. Αφιέρωσε τη ζωή της στην επιστροφή των κλεμμένων μαρμάρων της Ακρόπολης από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου.
Χρησιμοποιώντας την δική της ακτινοβολία και λάμψη κατόρθωσε να διοχετεύσει τον Πολιτισμό στην καθημερινή ζωή του Έλληνα, να τον κάνει θέμα στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Άλλωστε, όπως κι η ίδια είπε: "Ο Πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας" Χαρακτηριστικό είναι ότι η έκτη Μαρτίου, ημερομηνία θανάτου της, έχει ορισθεί από την UNESCO ως παγκόσμια μέρα πολιτισμού κατά την οποία δίνεται το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς.
«Μοιράζεσαι τη ζωή κάποιου. Γνωρίζεις τα μύχια της καρδιάς της. Άκουσες το γέλιο της και ένιωσες τα δάκρυά της πριν φανούν. Πίστεψες ότι μπορούσες πραγματικά να δεις τη σκέψη της. Τον πόνο και την χαρά της, τα επιτεύγματα και τις απογοητεύσεις της, το κάθε της όνειρο που υποσχέθηκες ότι θα θυμάσαι...»
Jules Dassin
Συναντήθηκαν στο Φεστιβάλ Καννών...Εκείνος ερωτεύτηκε τη «Στέλλα» από την πρώτη στιγμή. Εκείνη, όταν γύρισε στην Αθήνα, «εξομολογήθηκε»: Είμαι τρελά ερωτευμένη. Αλήθεια Μελίνα; Αλήθεια. Σαν να 'ναι τώρα.Πεθαίνουν οι μύθοι; Όσο και να κοιτάς μπροστά, οι μύθοι ποτέ δεν πεθαίνουν...
Ποιες λέξεις περιέχουν τόση ομορφιά; Ποια ρήματα να αγγίξουν την ψυχή της; Άραγε, πώς να χωρέσεις σε μια φράση τη ζωή της; Να, που τελικά η ελληνική γλώσσα είναι φτωχή... Κι εμείς, ο καθένας από εμάς, της χαρίσαμε ένα κομμάτι του εαυτού μας... Μπορεί να έφυγε από κοντά μας μια Κυριακή πριν δεκατρία χρόνια, όμως, το γέλιο της είναι ακόμα ανάμεσά μας. Κι εμείς ακόμη σιγοτραγουδάμε μαζί της «Πώς θα 'θελα να είχα ένα και δύο και τρία και τέσσερα παιδιά που σαν θα μεγαλώσουν όλα θα γίνουν λεβέντες για χάρη του Πειραιά...»